کتاب 365 روز در صحبت قرآن اثر حسین محی الدین الهی قمشه ای انتشارات سخن

توضیحات

معرفی

در کتاب ۳۶۵ روز در صحبت قرآن اثر حسین محی‌الدین الهی قمشه‌ای، سیصدوشصت‌وپنج قطعه‌ی کوتاه و بلند از کتاب وحی، برای آشنایی جوانان با تعلیمات جهانی قرآن برگزیده‌ شده است. این کتاب تفسیر در معنی اصطلاحی کلمه که به تفاسیری چون «کشاف» و «مجمع‌البیان» و «المیزان» و امثال آن‌ها اطلاق می‌شود نیست، بلکه بیشتر انعکاسی از کتاب وحی در ادب عرفانی پارسی و اسلامی است و نگاهی است به قرآن از دیدگاه ادبی، زیباشناسی و اخلاقی، اجتماعی و عرفانی. حسین محی‌الدین الهی قمشه‌ای در دی‌ماه ۱۳۱۸ در تهران به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی، متوسطه و دانشگاهی را به ترتیب در دبستان دانش، دبیرستان مروی و دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران به پایان برد و نیز تحصیلات حوزوی و سنتی را نزد پدر، استاد فقید مهدی الهی قمشه‌ای و استادان دیگر دنبال کرد و سپس به کار تدریس در دانشگاه تهران و سایر مراکز آموزش عالی در داخل و بعدها خارج کشور پرداخت و در کنار آن به تالیف و ترجمه در زمینه عرفان و ادبیات و زیبایی‌شناسی مشغول شد. قریب یک سال نیز ریاست کتابخانه ملی ایران را عهده‌دار بود. این اثر از سوی انتشارات سخن منتشر شده است.

یک سال در صحبت قرآن

کتاب ۳۶۵ روز در صحبت قرآن، سیصدو‌شصت‌وپنج قطعه‌ی کوتاه و بلند براساس آیه و یا آیاتی از کتاب آسمانی قرآن را دربردارد که برای بهره‌بردن از نکات ارزنده‌ی این مصحف شریف در هر روز سال در نظر گرفته شده است. نویسنده در این اثر از نظرگاه ادبی، زیباشناسی و اخلاقی، اجتماعی و عرفانی به قرآن می‌نگرد و بر عشق انسان به پروردگار و پیوند عمیق میان آن‌ها تاکید می‌ورزد. این مجموعه با زبانی ساده و روان، برای آشنایی جوانان با تعلیمات جهانی قرآن مهیا شده و تصویری همه‌جانبه از کلام آسمانی را برای مخاطبان ارائه کرده است.

دکتر قمشه‌ای در مقدمه‌ی ۳۶۵ روز در صحبت قرآن نوشته است: «بهترین نصیحت دنیا این است که زندگی‌تان را به عشق بفروشید نه به مال دنیا و چهار روز آسایش و جاه و مقام.» و در جمله‌ای دیگر آورده است: «همه صفات بد ما به‌خاطر این است که حضور خداوند را در اطرافمان حس نمی‌کنیم و اصلا یادمان رفته که او هست.»

بخش‌هایی از کتاب:

در ذیل آیه ۵۲ سوره آل عمران «شما هرگز به مقام نیکویی و مرتبت نیکوکاری نخواهید رسید مگر از آنچه خود دوست می‌دارید در راه خدا انفاق کنید و آنچه در راه خدا انفاق کنید خداوند البته بدان آگاه است…» می خوانیم:

– در داستان‌های صوفیان آمده است که بت‌پرستی از جماعت هندوان پیوسته در کنار دریا می‌رفت و برای ماهیان و پرندگان که در ساحل بودند خوراک و غذا می‌برد. او را گفتند که تو وقت خود بیهوده تلف می‌کنی زیرا خداوند به سبب بت‌پرستی آن هدایای تو را نخواهد پذیرفت. پرسید اگر خداوند از من نمی‌پذیرد آیا کار مرا می‌بیند یا نمی‌بیند؟ گفتند می‌بیند. گفت همان برای رضایت خاطر من کافی است.

در این آیه نفرموده است که آنچه انفاق کنید خداوند می‌پذیرد بلکه خبر می دهد که خداوند برآنچه انفاق کنید داناست و همین که آدمی امیدوار باشد که کار او را در عرصه عالم پروردگاری می‌بیند و به آن نظر می‌کند در تحکیم شوق به نیکویی کافی است.

– عارفان گفته اند چون عزیزترین چیز نزد آدمیان جان است پس مصداق اعلای «مما تحبون» ایثار جان در راه خداست: ندا آمد امشب که جان کیست فدا/ بجست جان من از جا که نقد بستانید «دیوان شمس»

گر برود جان ما در طلب وصال دوست/ حیف نباشد که دوست دوست‌تر از جان ماست «سعدی»

و مقصود از ایثار و فداکردن جان تنها این نیست که شخص زندگی دنیا را به خاطر معشوق ترک گوید بلکه بیشتر بدین معناست که جان خود را در راه معشوق خرج کند و هیچ چیزی حتی جان را بر معشوق مقدم نداند:
 

چه باشد دل چه باشد جان چه باشد لوءلوء و مرجان/ چو نبود صرف دلداری فدای قامت یاری «دیوان شمس»

درباره‌ی نویسنده

حسین محی‌الدین الهی قمشه‌ای در ۱۴ دی‌ماه ۱۳۱۸ در تهران به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی،‏ متوسطه و دانشگاهی را به ترتیب در دبستان دانش، دبیرستان مروی و دانشکده‌ی الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران به پایان برد و نیز تحصیلات حوزوی و سنتی را نزد پدر،‏ استاد فقید مهدی الهی قمشه‌ای و استادان دیگر دنبال کرد.

سپس به کار تدریس در دانشگاه تهران و سایر مراکز آموزش عالی در داخل و بعدها خارج کشور پرداخت و در کنار آن به تالیف و ترجمه در زمینه‌ی عرفان و ادبیات و زیبایی‌شناسی مشغول شد. قریب یک سال نیز ریاست کتابخانه‌ی ملی ایران را بر عهده داشت.

دکتر قمشه‌ای به همراه همسرش پروین زندی در سال ۱۳۸۱ موسسه‌ی فرهنگی هنری الهی قمشه‌ای را بنیان نهادند. این موسسه معارف ادبی و عرفانی ایران و جهان را به صورت‌های گوناگون به مخاطبان عرضه می‌کند. نشر آثار صوتی و تصویری، به‌روز کردن سایت رسمی، آماده‌سازی آثار مکتوب، پاسخگویی به سوالات و پیشنهادهای ارسال‌شده و… از فعالیت‌های این موسسه محسوب می‌شود.

یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد استاد، حافظه‌ی بی‌نظیرشان است. قرآن را تقریبا از حفظ دارد و اشعار مولانا، حافظ، نظامی، فردوسی و به‌ویژه گلشن راز شیخ محمود شبستری را در خاطر دارد. او به اشعار و قطعه‌های ادبی بسیاری از آثار ادبی انگلیسی و عربی نیز مسلط است.

استاد قمشه‌ای با مبانی بسیاری از هنرها همچون نقاشی، تئاتر، معماری و موسیقی آشنایی دارد و گاهی خوشنویسی می‌کند و نقاشی هایی به شیوه‌ی مدرن می‌کشد. او بارها گفته است: «نقاش نیستم اما این نقاشی‌ها را برای آن می‌کشم که شاید آنان که هستند نکته‌های موردنظرم را درباره‌ی نقاشی به تحقق برسانند.» در سال ۱۳۷۳ نمایشگاهی از آثار هنری الهی قمشه‌ای در گالری بامداد برپا شد که مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت.

آثار استاد از این قرار است: گزیده‌ی فیه مافیه (مقالات مولانا) در معرفی جلال‌الدین بلخی و شرح مقالات او، گزیده‌ی منطق‌الطیر در معرفی عطار و هفت شهر عشق او، شرح گلشن راز شیخ محمود شبستری، کتاب مقالات، ترجمه گزیده‌ای از سخنان شکسپیر، بررسی آثار ترجمه شده‌ی اسلامی به زبان انگلیسی، ترجمه کتاب پیامبر اثر خلیل جبران، تصحیح دیوان حافظ، مجموعه‌ای از ترجمه‌ها، مقالات و مقدمه‌ها در شماره‌های مختلف کتاب کیمیا، ۳۶۵ روز با سعدی، ۳۶۵ روز با ادبیات انگلیسی (در قلمرو زرین)، ۳۶۵ روز با مولانا، ۳۶۵ روز با قرآن،‌ رباعیات حکیم عمر خیام (ویرایش و پیشگفتار)، ترجمه‌ی دعای کمیل، ترجمه‌ی کتاب آن خردمند دیگر اثر هنری ون دایک و نیز زیرکی‌های ملانصرالدین (مقدمه و توضیحات).